Patthana 012

1. THẬP PHÚC HÀNH TÔNG

Thập Phúc Hành Tông hoặc Thập Phúc Nghiệp Sự là mười tông chỉ, hoặc mười điều thực hành để có được Phước Báu.  Việc Thiện là Nhân, và Phước Báu là Quả.  Vậy Thập Thiện trong Phúc Hành Tông là Nhân, và Quả là Phước Báu.  Phước  Báu có hai thể loại mà Phật Tử cần biết đó là Phước Hữu Lậu và Phước Vô Lậu.  Phước Hữu Lậu là loại Phước Báu cho sinh ở trong đời, và Phước Vô Lậu là cho sự giải thoát, không còn sinh tử.  Quả thì có Quả Phala (Quả trổ liền) hay Quả Vipāka (Dị Thục Quả).  Thập Phúc Hành Tông đó là:

1. Xả Thí: Là Tài Thí, Pháp Thí và Vô Úy Thí là những Nhân sinh Phước Báu.
2. Trì Giới: Qua Thân, Ngữ, Ý và là Nhân sinh Phước Báu.
3. Tu Tập: Thân tu tập, Ngữ tu tập, Ý tu tập và Nhân sinh Phước Báu.
4. Cung Kính: Là Pháp diệt ngã mạn, cái Tôi / Ta. Cung kính Đức Phật, Ông Bà Cha Mẹ, bậc Cao Niên Trưởng Lão, Thầy Tổ, Bậc có Giới Đức, và những người lo cho nước, lo cho dân (Vua, Quan ngày xưa); và là Nhân sinh ra Phước Báu.
5. Phụng Hành: Vâng lời dạy Đức Phật và thực hành Pháp Học, Pháp Hành, là Nhân sinh ra Phước Báu.
6. Thuyết Pháp: Không phải lên Pháp Tòa thuyết giảng mới là thuyết Pháp, mà khi chỉ dẫn cho người một câu nói như ‘Đời là Vô Thường’, hay thời gian trôi qua nhanh quá, mọi vật đều thay đổi, hay là sinh rồi diệt, hay sinh diệt không ngừng, v.v., là Thuyết Pháp. Thuyết Pháp làm sao cho người ta giác ngộ, tỉnh thức không lầm mê, là thuyết Pháp. Những người trong gia đình cũng thuyết Pháp được, tức là Cha Mẹ dạy bảo con cháu, chồng vợ bảo nhau những lời chân thật, chỉ cho nhau những lời dạy Đức Phật, vậy là đã thuyết Pháp.  Cho một lời khuyên ‘vào cổng chùa dạy lòng tìm chân lý, ra cổng chùa bảo dạ ráng tu hành’ cũng là thuyết Pháp rồi.  Thêm nữa, không phải người xuất gia mới thuyết Pháp, mà người tại gia cư sĩ cũng nhắc nhở nhau tu tập, như vậy cũng là thuyết Pháp.  Thuyết Pháp đúng nghĩa phải có bảy chi, và không đơn giản.  Những chi chúng ta nói hoặc chia sẻ với tha nhân mà không theo Kinh Tạng, không có xuất xứ, hoặc duyên khởi thì phải cẩn thận, không khéo rơi vào “mục nhân mô tượng” (người mù sờ voi), tức là chỉ có một phần mà không đầy đủ trọn vẹn làm cho người nghe dễ hiểu lầm.  Vậy khi nói phải căn cứ vào kinh sách, và không biết lại Từ Bi chia sẻ cho người, thì nghiệp mình phải mang, và như vậy tội nghiệp cho mình.
7. Thính Pháp: Trưởng Lão Sāriputta là Bậc thính Pháp nhiều nhất. Bất luận các Sa Di nhỏ tuổi thuyết Pháp cho nhau nghe, Trưởng Lão Sāriputta cũng đến để thính Pháp, nhưng không đến gần. Và Trưởng Lão không tự cho là Bậc Chí Thượng Thinh Văn của Đức Phật mà không nghe Pháp của ai.
8. Tùy Hỷ Công Đức: Có người làm việc Thiện thì chúng ta hoan hỷ với họ. Ai đến chùa làm việc Thiện như quét lá, rửa chén, lau chùi, thì mình tùy hỷ (Anumodanā) với họ, đó là Tùy Hỷ Công Đức.  Khi mình nói Anumodanā với họ, họ nói lại Sādhu, Lành Thay ! Như vậy cả hai đều được Phước Báu như nhau.  Tùy hỷ việc Thiện của người là diệt lòng đố kỵ ở nội tâm và mình cũng có được Phước Báu.
9. Hồi Hướng: Là Phước Báu do mình làm việc Thiện, hoặc do Tùy Hỷ Công Đức với việc Thiện của người mà hồi hướng đến Chư Thiên, Ông Bà Cha Mẹ, thân bằng quyến thuộc, chúng sinh trong ba giới bốn loài. Hồi hướng là nói chung, nhưng khi cho Phước Báu đến những người còn đang tại tiền thì là Chia Phước, và hồi hướng là cho người đã quá vãng.
10. Chân Tri Chước Kiến: Là biết thật thấy đúng. Chúng ta không có bắt buộc phải đến chùa để xả thí, mà chúng ta đến chùa để thực hiện Trì Giới, Tu Tập, Thính Pháp, Thuyết Pháp, Tùy Hỷ Công Đức, Hồi Hướng, v.v., như vậy nếu không có điều kiện xả thí tài vật thì chúng ta tu tập các Pháp trong Thập Phúc Hành Tông.

Thập Phúc Hành Tông được thực hiện là do Ý Thiện Nghiệp trong Thập Thiện Nghiệp.  Ý Thiện Nghiệp có ba, là Ý Vô Tham, Ý Vô Sân, Ý không Tà Kiến.  Thực hiện Xả Thí Phúc Hành Tông là do Ý Vô Tham, ý biết buông bỏ, không dính mắc, chấp giữ.  Ý Thiện Nghiệp Vô Tham, Vô Sân, Vô Tà Kiến, thì Thân này hành động Xả Thí, Thân hành động Trì Giới Phúc Hành Tông, và Ngữ nói lời Xả Thí, Trì Giới.  Thân hành Xả Thí là thực hiện việc xả thí tài vật hoặc Tài Thí; Ngữ hành xả thí là cho lời dạy của Đức Phật hoặc Pháp Thí, cũng được xem là Thuyết Pháp, và cũng thuộc Pháp Thí.  Vô Úy Thí là cho tha nhân sự không sợ hãi, và điều này được thực hiện qua Thân hành, Ngữ hành, hoặc cả hai.

Khi thực hiện Thập Phúc Hành Tông với mãnh lực Cảnh Duyên, phải nên để ý khi tiếp xúc với Cảnh, là Cảnh Sắc, Thinh, Khí, Vị, Xúc, chúng ta cần nên xem xét đó là Cảnh Thiện, Cảnh Bất Thiện, Cảnh Hiệp Thế đưa đến luân hồi, hoặc Cảnh Siêu Thế.  Cảnh Duyên không trình bày trong Tạng Kinh, và chỉ được nói đến trong Vô Tỷ Pháp Tạng ở Bộ Phát Thú.