Pho tượng Phật Ngọc Bích được tạo thành vào khoảng năm 500 PL. do nhờ oai lực của Trưởng Lão Nāgasena một Bậc Thánh Tăng Vô Sinh, trụ trì A Dục Tự (Āsokārama) trong thành Patalīputta thuộc nước Ma-Kiệt-Đà (Maggaddha).
Trưởng Lão Nāgasena phát đại nguyện tạo một tượng Phật thật quý báu để tôn thờ. Đại nguyện này thấu đến Thiên Chủ Đế Thích Sakka trên Cõi Đao Lợi Thiên, và Ngài vô cùng hoan hỷ trước sự phát tâm dõng mãnh của Trưởng Lão Nāgasena. Thế rồi Thiên Chủ Đế Thích phán lệnh cho một vị Thiên điêu khắc Sư (Vissakammadevaputta) lấy Ngọc Mani tại núi Vepulla vốn có Chư Thiên canh giữ. Chư Thiên hộ trì trong núi Vepulla không dám trao Ngọc Mani ấy, vì sợ rằng sau này nếu có vị Chuyển Luân Vương ra đời, không có Ngọc Mani đem đến dâng cúng thì sẽ bị bể đầu ra làm bảy mảnh. Vị Thiên điêu khắc Sư đành về Cõi Đao Lợi Thiên tâu trình tự sự với Thiên Chủ Đế Thích và khi đã nghe xong, liền cùng vị Thiên điêu khắc Sư đến núi Vepulla.
Chư Thiên canh giữ tiếp đón Thiên Chủ Đế Thích và kính bạch lý do không thể dâng cúng Ngọc Mani cho Thiên Chủ Đế Thích được. Thiên Chủ Đế Thích phán hỏi rằng:
– Vậy có viên Ngọc nào quý tương đương với Ngọc Mani không ?
Chư Thiên canh giữ của tâu:
– Tâu Thiên Chủ, có một viên ngọc bích rất đẹp vô chủ ở đáy núi Vepulla.
Thiên Chủ Đế Thích truyền đem dâng Ngọc ấy cho Ngài. Nhận được ngọc, Thiên Chủ Đế Thích bèn đem viên ngọc bích dâng lại cho Trưởng Lão Nāgasena. Trưởng Lão nhận được viên ngọc, thế nhưng không thể nào tìm ra trên thế gian này một người thợ để khắc viên ngọc ấy cho được thành tựu như ý, vì viên ngọc quá rắn chắc. Thiên Chủ Đế Thích hằng theo dõi công việc khắc pho tượng Phật của Trưởng Lão Nāgasena. Ngài đã hiểu công cuộc khắc tượng gặp nhiều khó khăn. Thiên Chủ Đế Thích liền truyền lệnh cho vị Thiên điêu khắc Sư tiếp tay với Trưởng Lão Nāgasena để hoàn thành pho tượng. Vị Thiên điêu khắc Sư đã từng chiêm ngưỡng hình ảnh Đức Phật hồi còn tại thế nên Ngài tạo thành bức tượng rất giống Đức Phật. Pho tượng được hoàn tất mỹ mãn. Ở bên trong Trưởng Lão Nāgasena có đặt 7 viên Xá Lợi Phật. Sau khi một bảo tháp vĩ đại được xây cất, Trưởng Lão tổ chức lễ an vị hết sức long trọng, hàng vạn Phật Tử thập phương đến chiêm ngưỡng và cúng dường pho tượng Phật Ngọc. Pho tượng được tôn trí vào tháp an toàn, tại thành Patiputta để cho Phật Giáo đồ tứ phương đến lễ bái cúng dường.
Đến triều đại Vua Sirikattirāya vào khoảng năm 1,000 Phật Lịch, vương quốc Maggaddha loạn lạc triền miên, lại có xảy ra việc tranh dành ngôi báu. Phật Giáo do đó mà bị ảnh hưởng và suy vi. Có một nhóm Phật Tử thuần thành, nghĩ đến tiền đồ Phật Giáo, cung thỉnh pho tượng ngọc bích xuống thuyền, giương buồm chạy về hải đảo Tích Lan. Pho tượng Phật tôn quý ấy được cung thỉnh đến một nơi an toàn, để tránh khỏi những kẻ ngoại đạo tà kiến xúc phạm đến pho tượng. Khi đến Tích Lan, pho tượng Phật được Quốc Vương, Đức Vua Sãi và hàng vạn Phật Giáo đồ Tích Lan cung nghinh hết sức trang nghiêm và long trọng. Pho tượng Phật Ngọc Bích được an vị tại chùa Megagirimahāvihāra, một trong những ngôi chùa danh tiếng vào bậc nhất của Tích Lan thời bấy giờ. Kể từ đó, Phật Giáo trên đất Tích Lan được phát triển mạnh mẽ có toàn bộ Tam Tạng bằng tiếng Pāḷi và Tích Lan.
Vào năm 1,560 Phật Lịch, Vương Quốc Miến Điện xin được thỉnh pho tượng Phật Ngọc Bích này về xứ để tôn thờ. Quốc Vương Anviruadaha truyền lệnh di chuyển bộ Tam Tạng Pāḷi xuống một chiếc thuyền, còn một chiếc khác chở bộ Tam Tạng bằng tiếng Tích Lan và pho tượng Phật Ngọc. Hai chiếc thuyền buồm, chở tượng Phật và Tam Tạng Kinh trực chỉ về Miến Điện. Thuyền còn lênh đênh giữa biển, một cơn bão tố dữ dội nổi lên, đưa thuyền trôi dạt vào lãnh thổ xứ Cam Bốt.
Chính quyền xứ Cam Bốt được biết trên thuyền có chở báu vật nên tâu trình Quốc Vương Suryavarmam. Quốc Vương bèn thỉnh bộ Tam Tạng cùng pho tượng Ngọc Bích về hoàng cung tại thành Srīyasadharapura của xứ Cam Bốt. Quốc Vương Cam Bốt chiêm ngưỡng pho tượng lấy làm hoan hỷ. Ngài ban lệnh cho xây cất một ngôi chánh điện trong hoàng cung, trang trí lộng lẫy, rồi cung thỉnh pho tượng Phật vào an vị.
Một thời gian sau, Quốc Vương Miến Điện được tin bộ Tam Tạng và pho tượng Phật Ngọc Bích lưu lạc vào xứ Cam Bốt, Ngài liền phái sứ giả mang thơ đến Quốc Vương C am Bốt để xin bộ Tam Tạng và pho tượng Phật lại, thế nhưng Quốc Vương Suryavarmam đệ nhất của xứ Cam Bốt chỉ trao lại bộ Tam Tạng bằng tiếng Tích Lan thôi, còn tượng Phật Ngọc Bích thì Ngài giữ lại để tôn thờ. Từ đó pho tượng Phật Ngọc Bích trở thành Quốc Bảo của xứ Cam Bốt.
(Trích trong phẩm Kinh Ratanabimbavañsa)
(Trích từ Tích Truyện Phật Giáo và Kinh Bổn Sinh do Tỳ Khưu Thiện Trí (Supañño), Tỳ Khưu Thiện Quang (Kusālaraṅsī), Tỳ Khưu Kim Quang (Suvaṇṇajoti) soạn tác)
————————ooOoo————————
